De Omgevingswet in werking
De Omgevingswet in werking. Hoe krijgt het participatiebeleid voor jullie gemeente vorm?
Op 1 oktober 2022 of 1 januari 2023 treedt de Omgevingswet in werking. Ruimte geven, loslaten en vertrouwen, daar draait deze wet om. Het geeft een duidelijke verdeling tussen de verantwoordelijkheden van de overheid en van de samenleving. Want het is je vast niet ontgaan, burgers krijgen steeds meer invloed bij het inrichten van onze leefomgeving. En dat is maar goed ook, zij zijn uiteindelijk ook de gebruikers van de openbare ruimte. Door deze wet komt er meer ruimte voor ideeën van initiatiefnemers en voor lokale afwegingen. Dit benadrukt de identiteit van een gemeente. Bij deze afwegingen wegen de belangen van betrokkenen nadrukkelijk mee. Een samenleving die actief meedoet en -denkt, ze laten van zich horen. Dat is precies waar participatie om draait!
Onder de Omgevingswet zijn gemeenten verplicht om participatie toe te passen bij het opstellen van een omgevingsvisie of omgevingsplannen, maar ook bij de behandeling van initiatieven en vergunningaanvragen. Naast deze verplichting dienen de gemeenten ook passend participatiebeleid op te stellen.
Maatwerk voor ieder project
De gemeente is onder de Omgevingswet verplicht om een participatiebeleid op te stellen. Uiteraard zijn er vele facetten die samen zorgen voor een sterk en compleet participatiebeleid. Wij zoomen in dit artikel graag in op de verschillende vormen van participatie. In het participatiebeleid wordt vastgesteld hoe de participatie vorm krijgt en welke eisen daarbij gelden. Er wordt veel flexibiliteit geboden over hoé gemeente deze participatie wenst in te vullen. En deze flexibiliteit is ook van groot belang, omdat de vorm van participatie die je kiest altijd maatwerk is. Het ambitieniveau van de gemeente rondom participatie vormt de basis voor het beleid. Wat vinden ze belangrijk en waar willen ze de focus op leggen? Hoe ver willen ze bijvoorbeeld gaan om met bewoners in gesprek te gaan en in hoeverre mag de bewoner meedenken en -doen? Daarna volgt het vaststellen van het doel van de participatie. Wat wil je bereiken met de participatie? Welke input wil je ontvangen en wat ga je er achteraf mee doen? Daarnaast is het ook afhankelijk van je doelgroep. Hoe bereik je deze? Welke communicatie past bij hen? Je leest het al, participatie is niet een eenduidige tool die je overal zomaar toe kan passen met een garantie op succes. In tegendeel: wanneer je het écht goed wilt doen is het belangrijk weloverwogen keuzes te maken, duidelijke doelen te stellen en je scope goed af te bakenen. Een helder participatiebeleid geeft inzicht en helpt om vroegtijdig in het proces de juiste keuzes te maken. Beleid is de belangrijke fundering waar je mee start én op blijft bouwen. Het vormgeven van dit beleid is dan ook iets wat aandacht verdient en goed doordacht moet worden. Kragten helpt je graag om deze basis binnen uw gemeente te leggen. Wij hebben veel ervaring met uiteenlopende participatieprocessen. Ons uitgangspunt hierbij is de gebruiker altijd centraal te zetten. De gebruiker is immers degene waar je het voor doet en die je succes bepaalt. Hiervoor dien je de gebruiker goed te kennen, maar ook te weten hoe je deze bereikt en met welke kanalen en tools.
Participeren in nieuwe tijden
Deze tijd zorgt voor urgentie en creativiteit van alle partijen aan tafel. Vaak worden dingen gedaan uit gewoonte. Juist deze periode dwingt ons om anders na te denken, het biedt kansen om te versnellen en te verdiepen rondom nieuwe (online) methodieken. Efficiënt, snel en toch samen. Het voordeel van online participeren is dat je een veel groter bereikt hebt. Het helpt je tevens nieuwe doelgroepen aan te trekken. Daarnaast biedt je participanten een stukje flexibiliteit. In sommige gevallen betekent dat meedenken wanneer het jou uitkomt of deelnemen zonder reistijd. Er zijn ontzettend veel mogelijkheden en tools die online participatie goed mogelijk maken. Wij laten je graag een aantal voorbeelden zien voor verschillende processen en projectfases. Van kleine ontwikkelingen tot visies.
Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan gemeente Steenbergen
De gemeente Steenbergen is in samenwerking met Kragten aan de slag gegaan om een nieuw Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan vorm te geven. Hierbij is ingezet op online participatie middels een enquête. Deze enquête beschikt over een locatie-intelligentie. Hierdoor is het mogelijk voor inwoners om routes op de kaart te tekenen en specifieke locaties aan te geven. Via deze weg verzamelen we veel relevante informatie rondom veilige of juist onveilige plekken binnen de gemeente. Zo hebben we van meer dan 700 mensen in Steenbergen in kaart weten te brengen hoe deze mensen naar hun meest bezochte bestemmingen lopen en/of fietsen. Vanuit de data uit de enquête exporteren we vervolgens verschillende GIS-kaarten met als resultaat een beeldende analyse.
Online jongerenparticipatie in Someren
Voor het ontwikkelen van een nieuwe centrumvisie in de dorpskern Someren hebben we extra aandacht besteed aan het participeren met jongeren. Deze groep missen we vaak bij een standaard bijeenkomst. Wij wilden graag weten hoe zij de toekomst van het dorp zien en wat voor thema’s en elementen zij graag zien terugkeren in de dorpskern. Eerst gaan we aan de hand van de online tool Mentimeter aan de slag met een aantal stellingen. De jongeren kunnen hun mening direct geven via hun mobiel en het resultaat wordt live getoond op het scherm. Aan de hand hiervan brengt de voorzitter van de avond de discussie op gang en stelt vragen. Dit brengt duidelijk inzicht in de behoefte van jongeren. Als resultaat ontvingen we vele positieve geluiden over deze aanpak en het betrekken van de jongeren en gaat de gemeente nu concreet met deze output aan de slag.
Omnipark De Brug in Erp
Gemeente Meierijstad is bezig met de ontwikkeling voor Omnipark De Brug. In dit plan wordt voorgesteld om het gebied multifunctioneel in te richten voor sport, recreatie, natuurontwikkeling en een robuust watersysteem. Hierbij wordt rekening gehouden met cultuurhistorie, aansluitend op het landschap en klimaatverandering. Via een online enquête tool zijn vooraf de meningen van de bewoners ingezameld. Vervolgens is er een online Webinar gehouden, waarbij deze resultaten zijn besproken. Ook kreeg men de gelegenheid om vragen te stellen, overige opmerkingen te plaatsen en mee te discussiëren. Een Webinar is een goede tool om te informeren en mensen via de chat toch de gelegenheid te geven om te reageren. Het maakt het proces doelgericht met ruimte voor eigen inbreng. Met als resultaat dat ondanks de beperkingen in de coronatijd, de mensen actief betrokken zijn gebleven. Alle deelnemers waren dan ook zéér tevreden over het proces.
Omgevingsvisie in Roerdalen
Kragten geeft samen met de gemeente Roerdalen vorm aan een nieuwe omgevingsvisie. Hier geven we richting aan de leefomgeving van de toekomst in Roerdalen. De ideeën en meningen van de inwoners zijn hierbij van groot belang. Zij hebben gebiedskennis en kennen Roerdalen het beste. Om informatie bij deze groep te vergaren is er een online storymap met enquête verspreid. Deze storymap bevat interactiekaarten waarop inwoners kunnen aangeven waar ze trots op zijn of wat er juist beter kan. De online mogelijkheid leverde een brede respons op en de resultaten vormen een goede basis voor de omgevingsvisie.
Kortom: Er zijn legio manieren om te participeren. Beleid zorgt hierbij voor een belangrijke basis, de ondergrond waar je op gaat bouwen. Participatiebeleid biedt daarnaast een mooie kapstok om duidelijkheid te scheppen in de veelheid aan beschikbare methodieken en handvaten aan te reiken om hierin de juiste keuzes te maken.
Een fysieke bijeenkomst behoudt, zeker in combinatie met andere manieren van participatie, zijn waarde. Het gaat om het vinden van een juiste balans tussen de inzet van verschillende methodieken. Deze kun je alleen bepalen door vooraf de juiste vragen te stellen, met de juiste mensen om tafel te zitten en je doelgroep goed in kaart te hebben. Kortom, aan de slag met je participatiebeleid!