natuurherstel Sahara Overijssel

Zorgvuldig werken in een Natura 2000-gebied

Natuurherstel in de Sahara van Overijssel
Vanuit het raamcontract met Staatsbosbeheer is Kragten al sinds 2018 betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van natuurherstel-maatregelen in het Natura 2000-gebied Vecht- en Beneden-Reggegebied. In maart 2022 is de laatste fase van dit project opgeleverd en is Overijssel een fraai stuk heringerichte natuur rijker.

Het Natura 2000-gebied Vecht en Beneden-Regge ligt in verschillende landschappen. De bodem van de hogere zandgronden is van oorsprong zuur en voedselarm. Door atmosferische stikstofdepositie zijn hier in de loop der tijd andere bomen en struiken gaan groeien dan er oorspronkelijk thuishoren. Daarom hebben we op verzoek van Staatsbosbeheer een aantal beheer- en herstelmaatregelen uitgewerkt die passen bij het beheerplan en bijdragen aan de instandhoudingsdoelen van dit beschermde natuurgebied.

De ‘Sahara’ is een circa 20 hectare grote zandverstuiving in de boswachterij Ommen. Deze bestond aanvankelijk uit twee zandverstuivingen met daartussen een bosgebied. Om de unieke plant- en diersoorten van deze zandverstuivingen beter in stand te houden, is het tussenliggende bos verwijderd, is op een aantal plekken geplagd en is de zandverstuiving in oppervlak vergroot. Ook de aanwezige strooisellaag is verwijderd. Dit is erg humusrijk materiaal dat nuttig is hergebruikt als bodemverbeteraar voor eikenbomen.

De ervaringen uit het deelgebied Sahara zijn gebruikt bij de twee andere deelgebieden (totale oppervlakte van ruim 100 hectare). Hier bestaan de herstelmaatregelen met name uit het verwijderen van ongewenste vegetatie (Amerikaanse vogelkers, Prunus, Grove Den, Berk) plus de strooisellaag en kleinschalig plaggen voor de habitattypen ‘Vochtige heiden’ en ‘Stuifzandheiden’. Om heideontwikkeling mogelijk te maken, is daarna de grond bewerkt (bekalken van de bodem en verspreiden heidemaaisel). Ook ontstaat meer ruimte voor de Jeneverbes. Om verdroging tegen te gaan en ter bevordering van het ontstaan van vochtige heiden zijn in de gebieden De Brakel en Eerderveld sloten/greppels gedempt met woudzand.

Voor dit project hebben we het hele terrein geïnventariseerd (landmeetkundige werkzaamheden, bepalen dikte strooisellaag), een inrichtingsontwerp met bijbehorende SSK-raming uitgewerkt, het bestek opgesteld, de aanbestedingsprocedure begeleid en directievoering en toezicht tijdens de uitvoering verzorgd.

Het werken binnen een beschermd Natura 2000-gebied met waardevolle plant- en diersoorten vergt extra zorgvuldigheid. Het hele werk moest onder ecologische begeleiding volgens een vastgesteld werkprotocol worden uitgevoerd. Zo komt er onder andere de adder voor die hier overwintert. Dit stelde extra eisen aan de aannemer die het werk moest uitvoeren, en daar hebben we nauw op toegezien om uiteindelijk bestaande waarden te behouden, ongewenste plantsoorten te verwijderen en de gewenste nieuwe natuurtypen een kans te geven zich hier te ontwikkelen.