Vraag- en aanbodanalyse binnen- en buitensport gemeente Amersfoort
Gemeente Amersfoort legt de basis voor het toekomstig sportbeleid
Thema’s als gezondheid en duurzaamheid spelen in toenemende mate een rol in onze samenleving waarbij de wijze waarop mensen (voort)bewegen en sporten verandert. Landelijke trends hierin zijn een krimpend verenigingsleven, individueel sporten dat aan populariteit wint en de openbare ruimte die steeds meer gebruikt wordt voor sport- en beweegdoeleinden. Dit vraagt om een andere benadering voor het faciliteren van sport en bewegen en de wijze waarop gemeenschapsgeld hiervoor wordt ingezet. Om tijdig te anticiperen op deze ontwikkelingen voerde Kragten in opdracht van de gemeente Amersfoort een gemeentebrede vraag-en-aanbodanalyse uit naar sport- en beweegruimte en schetste scenario’s voor een duurzame en toekomstbestendige invulling van binnen- en buitensportruimte.
De gemeente Amersfoort vroeg ons om inzicht te geven in de sport- en beweegbehoeften en een richting aan te geven voor de toekomstige investeringen in het sport- en beweegaanbod. Traditioneel gezien richt het sportbeleid zich vooral op het verenigingsleven en het georganiseerd sportaanbod (binnen- en buiten)sportaccommodaties. De ambities van verenigingen waren leidend voor de investeringen in sportaccommodaties die veelal een incidenteel karakter hadden. Voor de toekomst is deze traditionele benadering onhoudbaar. Gemeenschapsgeld wordt namelijk niet altijd effectief genoeg ingezet en kansen/behoeften, zoals het sporten in de openbare ruimte, worden gemist. Voor Amersfoort benaderden we het sport- en beweegaanbod vanuit een duurzaam en toekomstbestendig perspectief. Hiervoor verrichtten we een studie naar de toekomstige behoefte aan sportruimte, rekening houdend met ontwikkelingen zoals demografie. Het sport- en beweegaanbod benaderden we op een integrale manier, waarbij we ook de mogelijkheden die de openbare ruimte biedt als gemeenschappelijke sport- en beweegruimte meenamen. We legden bovendien de link met sociaalmaatschappelijke thema’s zoals vergrijzing en de fysieke en mentale gezondheid.
Een eerste essentiële stap in onze studie was het op orde krijgen van de data. Via de data-analyse kunnen we inzicht krijgen in de behoeften en het aanbod op het gebied van sport en bewegen in relatie tot de vraag. Voor Amersfoort stelden we een datapakket samen dat we via een gebruiksvriendelijk digitaal dashboard presenteerden. Dit leidde tot inzichten waar vanuit een nieuwe koers bepaald is voor het toekomstige sport- en beweegaanbod. Zo blijkt bijvoorbeeld dat door bevolkingsgroei in Amersfoort groeiende behoefte is aan capaciteitsuitbreiding van binnensportruimten en dat er sprake is van een onevenwichtige verdeling van de sportruimte bij verenigingen, met name bij de veldsporten. In de openbare ruimte zijn concrete locaties aangewezen die kansen bieden voor het ontwikkelen van ongeorganiseerd of anders georganiseerd sporten, maar die ook mogelijkheden bieden om knelpunten op te lossen op het gebied van capaciteit, zoals bijvoorbeeld bij atletiek het geval is. Hiermee wordt ingespeeld op de groeiende behoefte aan sport- en beweegactiviteiten in de openbare ruimte en de grote druk op diverse accommodaties. Daarbij zijn mogelijkheden geschetst hoe er invulling gegeven kan worden aan de ruimten die nu nog niet voldoende benut worden. Zo zijn er plekken en (groene) ruimten die ingezet kunnen worden als sport- en beweegzones, waardoor niet alleen verenigingen, maar ook onderwijs en zorginstellingen er gebruik van kunnen maken.
De studie heeft voor de gemeente Amersfoort nieuwe inzichten opgeleverd, waarmee de gemeente verder kan in het maken van (beleids)keuzes gericht op een toekomstbestendige invulling van accommodaties. Voor deze studie maakte Kragten gebruik van zowel harde als zachte data, waardoor de vraag naar sportruimte vanuit meerdere invalshoeken in beeld is gebracht. De harde cijfers zijn door Kragten verwerkt in een dashboard waarmee de gemeente zelfstandig de vraag en aanbod aan sportruimte kan monitoren. De visie van Kragten is ook ingebracht als onderdeel van de aanbeveling die is gedaan. Want de toekomst voor sport en beweging ligt in een multifunctionele openbare ruimte. De kostbare instandhouding van verouderde (vaak monofunctionele) accommodaties met gemeenschapsgeld onderbouwt dit feit. Eén van de grote uitdagingen hierbij is een cultuuromslag binnen het georganiseerde sport- en beweeglandlandschap waarbij niet enkel het eigen belang maar juist het gemeenschappelijke belang leidend is.